Marktupdate februari 2023
De groeipijnen van onze (Europese) energietransitie zijn vlijmscherp. Je leest en hoort overal dat niemand de huidige ontwikkelingen ooit voor mogelijk hield. Toch is het onze realiteit. Vanuit NieuweStroom willen we je in elk geval wat achtergrond geven, zodat je beeld hebt bij het totaalplaatje. Hieronder lees je welke zaken allemaal impact hebben.
Maar alvast vooraf..
De groeipijnen leggen bloot hoe het steeds belangrijker wordt om op nieuwe manieren te kijken naar energie. De vraag is allang niet meer ‘welke leverancier heeft het zogenaamd goedkoopste contract voor me’, maar eerder ‘wat is er nodig om die hevige groeipijnen niet langer te laten duren dan nodig’.
Er is geen pasklare oplossing, maar graag zetten we met Ondernemend Nederland belangrijke stappen door slimmer verbruik te stimuleren en belonen. Op die manier kunnen we energie weer zo snel als mogelijk op een toekomstbestendige manier betaalbaar te maken. Overigens pleit ook vergelijkingssite minder.nl voor dynamische prijzen. Al blijft helaas buiten kijf dat de markt pijnlijke energiekosten met zich meebrengt.
De voordelen ten opzichte van vaste of variabele contracten kun je op onze website nogmaals rustig doornemen. Maar dat bepaal je uiteraard helemaal zelf. Hieronder in elk geval meer over de zaken die onze energieprijzen beinvloeden.
Mild winterweer en windproductierecords blazen prijzen omlaag
De weersomstandigheden vanaf medio december, met een relatief hoge temperatuur voor de tijd van het jaar, leiden tot een aanzienlijk lager gasverbruik. Bovendien is de windkracht sinds eind december bovengemiddeld hoog, met regelmatig 4 à 5 Beaufort op land. Daardoor wordt de gasvraag ook gedrukt omdat er minder gascentrales nodig zijn voor de elektriciteitsproductie.
Voor de dag gasprijs wordt de komende weken weinig beweging verwacht. Ondanks dat de spotprijs voor gas in Europa gedaald is tot onder het Aziatische prijsniveau blijft het LNG nog steeds overvloedig naar Europa komen. Tweederde deel van de Amerikaanse LNG-export komt momenteel naar Europa. Het prijsverschil is blijkbaar (nog) niet voldoende om de koers van Europa naar Azië te verleggen.
Door de relatief lage gasprijzen waren de meest efficiënte gascentrales voordeliger dan de minst efficiënte kolen centrales. Daardoor nam de vraag naar gas toe, waardoor de prijsdaling niet verder doorzette.
Voor de tweede helft van januari is de verwachting dat de temperaturen dichterbij de gemiddelden voor de tijd van het jaar zullen liggen en ook dat de wind zal afzwakken. De vraag naar gas zal hierdoor toenemen, zowel om aan de warmtevraag als aan de elektriciteitsvraag (gascentrales) tegemoet te komen. We verwachten als gevolg hiervan momenteel nog geen prijsstijgingen, mede omdat de Nederlandse gasvoorraden nog voor circa 80% gevuld zijn en voor geheel West-Europa zelfs nog iets hoger.
Franse kerncentrales geven neerwaartse druk op stroomprijzen
In Frankrijk zijn weer twee kerncentrales operationeel geworden, nadat er de afgelopen maanden een groot aantal kerncentrales was stilgelegd voor onderhoud. Met het operationeel worden van de twee centrales is er op maandag 9 januari direct een record opgewekt vermogen behaald voor deze winter, met een gezamenlijke output van 44,4 GW. Door de toegenomen beschikbaarheid van de kerncentrales zullen er ook weer minder fossiele brandstoffen nodig zijn voor de opwek van elektriciteit.
De beschikbaarheid aan Franse kerncentrales is verbeterd en staat momenteel op 75%. Het leeuwendeel van 2022 waren er minder dan de helft van de 56 Franse units operationeel. Meer productie uit kerncentrales op hetzelfde moment dat in Europe windproductierecords sneuvelen heeft de spot en korte termijn elektriciteitsprijzen gedurende januari flink weten te drukken.
Dalende tendens voor langere termijn
Lagere kolen- en aardgasprijzen hebben de verder gelegen jaarprijzen voor elektriciteit een flinke zet omlaag gegeven. Aanhoudende bovengemiddelde temperaturen, veel windproductie en verbeterde beschikbaarheid van conventionele centrales zullen op de korte termijn de dagprijzen temperen. Ook voor de langere termijn worden gestaag dalende energieprijzen verwacht. Redenen hiervan zijn o.a. de hoge vulgraad van de gasbergingen, de sterke toename van LNG gas naar Europa, besparingsmaatregelen m.b.t. verbruik, extra productie in Noorwegen en de doorzettende groei van duurzame energie.
Gasbergingen aan het eind van de winter mogelijk nog voor de helft gevuld
Als de huidige situatie, met onder meer de zeer zachte winter, de komende weken aanhoudt, kan het zijn dat de gasvoorraden over drie maanden nog voor meer dan de helft gevuld zijn. Dat zou betekenen dat voor het hervullen ‘maar’ de helft van het gasvolume benodigd is, in vergelijking met het jaarvolume van 2022. De kans op tekorten is hierdoor drastisch afgenomen. Tevens wordt, gezien de recente ontwikkelingen, verwacht dat de uitdaging om de komende zomermaanden de Europese gasbergingen weer aan te vullen steeds beter te overzien is.
Angst voor tekorten ebt weg
Jarenlang gebeurde het bijvullen van de bergingen in het voorjaar en de zomer buiten het zicht van het publiek, maar de voorbije winter en ook dit jaar waren er zorgen over de gasbergingen. Het Groningenveld produceert veel minder en de Russische gasimport is weggevallen. Gas was enorm duur, dus het was voor bedrijven lucratiever om te verkopen dan op te slaan. Daardoor werd gevreesd voor gastekorten, maar die angst is inmiddels weg – met als gevolg dat de prijzen zijn gedaald.
82% gevuld
Inmiddels zijn ook over de winter van ’23-’24 steeds minder twijfels. Volgens diverse modelberekeningen die zijn gemaakt door de Duitse koepelorganisatie voor gasopslagbedrijven (INES) is het niet aannemelijk dat er in de eerstvolgende winter tekorten aan gas zullen ontstaan in Duitsland. In het rapport dat begin januari is gepubliceerd is rekening gehouden met de huidige hoge vulgraad van de gasopslagen van circa 90%.’
In heel Europa zijn de gasbergingen nu gemiddeld voor zo’n 82% gevuld, ook omdat er volop LNG (vloeibaar gas) deze kant op komt. Ter vergelijking: een jaar geleden was dat 50% en daalde dat tot 20% voor eind maart 2022. Hoe ‘goed gevuld’ de gasbergingen de winter uit komen, heeft veel te maken met de temperatuur de rest van deze winterperiode. De gasvraag kan nog toenemen, zeker als ook de wind wat afzwakt en de gascentrales dus worden ingezet om stroom te maken
